Świadczenie pracy w dzień wolny od pracy? Zasady i uprawnienia pracownika
W przyszłym tygodniu, w dniu 1 listopada obchodzimy Święto Wszystkich Świętych. Dzień wolny od pracy w ciągu tygodnia to wyzwanie dla pracodawców w większości branż, którzy w tym dniu muszą przeorganizować pracę w swoich zakładach, aby pracownicy mogli świętować.
Przy tej okazji warto przypomnieć sobie przepisy Kodeksu pracy regulujące kwestię świadczenia pracy przez pracownika w dni wolne.
Czy można pracować w dzień wolny od pracy?
Zgodnie z art. 151(9) Kodeksu pracy dniem wolnym od pracy są niedziele i święta określone w przepisach o dniach wolnych od pracy. Zasadą jest więc, iż w te dni pracownicy nie świadczą pracy.
Kodeks pracy reguluje jednak wyjątki od tej zasady – w dni wolne dozwolona jest bowiem praca:
- w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
- w ruchu ciągłym;
- przy pracy zmianowej;
- przy niezbędnych remontach;
- w transporcie i w komunikacji;
- w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych;
- przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób;
- w rolnictwie i hodowli;
- przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w:
- zakładach świadczących usługi dla ludności,
- gastronomii,
- zakładach hotelarskich,
- jednostkach gospodarki komunalnej,
- zakładach opieki zdrowotnej 11 i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,
- jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę,
- zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku;
- w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta;
- przy wykonywaniu prac polegających na świadczeniu usług z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń telekomunikacyjnych w rozumieniu przepisów prawa telekomunikacyjnego, odbieranych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi, dni wolne od pracy, o których mowa w art. 151(9) § 1 k.p. , są u niego dniami pracy oraz zapewniających możliwość świadczenia tych usług
Co w zamian za pracę w dzień wolny od pracy?
Pracownik, który będzie pracował w niedziele i święta, w przypadkach, o których mowa powyżej (z wyjątkiem pracowników pracujących wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta) oraz w przepisach ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, pracodawca jest obowiązany zapewnić inny dzień wolny od pracy:
– jeśli pracownik pracował w niedzielę – dzień wolny w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli;
– jeśli pracownik pracował w święto – dzień wolny w ciągu okresu rozliczeniowego.
Jeżeli nie będzie możliwe wykorzystanie w tym terminie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego, a w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy do końca okresu rozliczeniowego – dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100% wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w niedzielę.
W przypadku pracy w święto, jeżeli nie będzie możliwe wykorzystanie dnia wolnego od pracy w zamian za tę pracę pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100% wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w święto.
